Boekenmarkt

Van de week vroeg ik me af of we De Ondergang Van De Familie Boslovits van Gerard Reve nog in de boekenkast hebben staan. Ik weet niet meer naar aanleiding waarvan, maar dat doet er nu ook niet toe. Het was iets op x, voorheen Twitter. We hebben in de loop van de jaren zo ontzettend veel boeken weggedaan dat ik het echt niet meer wist. Ik moet het ergens laat in de zestiger jaren gekocht hebben. Ik studeerde Nederlands en dus lag de aanschaf van een stukkie literatuur, zo nu en dan, als er geld voor was, voor de hand. Maar tussen de tweede helft van de jaren zestig van de vorige eeuw en nu liggen er zo’n vijfenvijftig waarin het boek al makkelijk in de plooien van de tijd had kunnen verdwijnen. Ik bereidde me er al op voor dat ik voor herlezen mijn heil zou moeten zoeken op een markt van tweedehands boeken. Het kwam dus goed uit dat er vandaag een boekenmarkt in Venray is dus ik hield er al rekening mee dat ik er met een doel naartoe zou kunnen gaan. Toch nog maar even kijken, voor de zekerheid, dacht ik gisteren. Vanochtend klom ik op het laddertje naar de hoogste plank en daar stond het, Werther Nieland in een uitgave van Van Oorschot uit 1969. En voorin Werther Nieland De Ondergang ……. Vanochtend gelezen. Waar gaat dit in godsnaam over, denk je na de eerste bladzijden maar langzaam beweegt het verhaal van nietszeggend naar grote impact, een reeks quasi-niks-aan-de-handscènes uit het dagelijkse leven van mensen-van-alledag met de Tweede Wereldoorlog en holocaust in de coulissen. Op de boekenmarkt loop ik tegen Tussen Chaos En Orde, Essays over het werk van Gerard Reve, samengesteld door Sjaak Hubregtse (Loeb, 1981) aan. Toeval bestaat niet. En nu ga ik lezen wat Andreas Burnier schreef over de familie Boslowits. Titel van haar essay: De Afwezigheid Van Gestorvenen (1969). En ……… reeds gelezen, want maar vier pagina’s. Wat zij erover schrijft, herkenbaar. Ik moet ergens in 1969 het verhaal over Hans, Jaanna, Hansje, Otto en waarnemer Simontje voor het eerst gelezen hebben. Wat mij vaak opvalt als ik verhalen herlees, is dat er mij ooit veel ontgaan is, dat ik veel vergeten ben of dat een verhaal toen minder indruk maakte dan nu. Ik was ooit een (literaire) slokop van verhalen met voor mij waarde voor het moment, niet voor de reflectie. Alsof er te weinig tijd was om te laten bezinken. Hoeveel tijd ik nog heb, ik weet het niet, maar als er ooit te weinig tijd was, is dat nu, natuurlijk. Maar toch: Moedig Voorwaarts!