Pauls Plaats

Soms denk ik: Ik ben blij en zelfs wel een beetje trots, maar dan wel om eigenlijk helemaal niets. Ik bedoel, je hebt een klusje gedaan dat al tijden op je lijstje staat. Dat is af. Je hebt de planten die op het balkon hevig staan te meeldauwen eindelijk behandeld, bijvoorbeeld. Tegelijk: het klinkt kinderachtig en dat is het waarschijnlijk ook. Want het gaat wat ver om blij en trots op een lijn te zetten met wat een goed gevoel heet. Het is een soort van zelfbedrog en ik weet het. Maar hee, we leven in 2023 en minder dan super voor gewoon goed, dat kennen we niet meer. Naast super is er bizar als modieus alternatief voor vreemd of raar. En dan is er nog schandalig voor alles waar je zo je twijfels over hebt of eventueel stevige vraagtekens bij wilt zetten. Maar er is meer. En dan niet alleen in het taalgebruik en het gebruik van de meer dan overtreffende trap. Ik reken ook al dat gedoe met nagels, wenkbrauwen, lippen, kapsels en baarden – oh ja, ook tattoo’s – tot overdrijven in een voortdurende strijd om een statement te maken en een krachtige identiteit neer te zetten. In het verlengde daarvan de sterke identificatie met barbies, kens, sporthelden, gothics, pop- en filmsterren, vaak zelf al producten van (extreme) overdrijving. Met behulp van vooral middelen aan de buitenkant van de mens. Mijn indruk is dat mensen desondanks aan de binnenkant per definitie kwetsbaar en in veel gevallen ook onzeker zijn. Ik heb in elk geval niks met de overdrijving in onze eigen leefwereld. Het maakt ons tot karikaturen van onszelf en tot stripfiguren in het dagelijkse leven.

Connie Palmen op televee. Ik moet daar altijd weer even aan wennen. Ik realiseer me dat ik haar vooral ook zie als dweepster en in het verlengde daarvan poseuse. Dweepster omdat ze zich mateloos kan verliezen in het doorgronden en vervolgens schijnbaar ongeremd bewonderen en bewieroken van personen. En dat het in de slipstream van die bewondering vervolgens ook heel erg over haarzelf gaat. En dan is daar dus de poseuse. Een zeer gestudeerde, ontwikkelde en ook erg geleerde, en ook zeer beschaafde, maar toch. Ik kan het fout hebben, hoor. Ik hecht niet zo aan mijn mening. Er is ongetwijfeld altijd een nog betere mogelijk. Tegelijkertijd houd ik heel erg van Connie Palmen. Ze spreekt langzaam, formuleert zorgvuldig, beweegt rustig en neemt de tijd. Dat is in onze wereld een zegening, dat je daar als kijker bij mag zijn.

Vandaag is vriend B. uit Bunde aangekomen in Santiago de Compostella of Compostela. Ik weet niet welke schrijfwijze de juiste is maar als ik vandaag in Santiago de Compostela zou aankomen, zou dat de minste van mijn zorgen zijn. B. heeft op zijn blog gekozen voor Compostela. Ik kan me voorstellen dat je aankomend in Santiago na een tocht van zo’n 25 dagen op de fiets overmand wordt door emotie. Dat is een plek waar pelgrims eeuwenlang het laatste zweet van een soms helse tocht van het gezicht hebben geveegd, op hun knieën zijn gegaan omdat de benen op waren en in heel veel gevallen om te bidden omdat de tocht hun in combinatie met hun geloof de hemel in het after-leven weer wat meer in het zicht had gebracht. In alle gevallen, hoe dan ook: je hebt je doel bereikt en bent moe. Dat zijn prima voorwaarden om wat je nu dan eindelijk ziet niet zonder bijzonder gevoel in je op te nemen. Dat je 25 hele dagen praktisch enkel op jezelf bent aangewezen en vooral bijna voortdurend met je eigen gedachten, pijntjes, gevoelens, geschiedenis en toekomst te dealen hebt, dat maakt je ongetwijfeld gevoeliger. Je lichamelijke conditie zal beter zijn geworden, mentaal heb je weer nieuwe brandstof opgedaan en ben je misschien weer goed op weg naar een nieuw evenwicht, maar toch. Ik moet vandaag denken aan B. die zijn tocht volbracht heeft en ik feliciteer hem daarmee. Ook moet ik denken aan de reis die L. en ik met onze twee jongens in 1985 maakten. We gingen naar Israël. Niet omdat we zo nodig het Heilige Land moesten bezoeken. We gingen op familiebezoek, maar als je er toch bent … we gingen ook een paar dagen naar Jerusalem. We bezochten er alle wijken in de oude stad. Dus, we liepen naar de Tempelberg. Er was zelden een heftiger moment in mijn leven als toen ik met L. en die kleine jongens via een aantal trappen opeens de klaagmuur in het vizier kreeg. Dat kwam wel even hard binnen. Eeuwen geschiedenis, conflicten, passie, religie, radeloosheid, liefde, verdraagzaamheid, haat, vertrouwen, loyaliteit, onverdraagzaamheid, macht, moord- en levenslust. Dat was wel even heel veel ineens. En dan wilden we nog naar Yad Vashem.

de rust van twee, drie kraaien

op een nat en kleiig veld

stoppels pollen gras

een molshoop plassen water

de kraaien zetten poot

voor poot en grazen

zich pik hier pik daar

als aan de grond

gebonden mestvee van 

ja van wat naar wat eigenlijk

een kil en winters maar ook 

voldoende kostje bij elkaar

en vliegen met één 

achteloze wiek hop

op een plotse

windvlaag op

Ik schreef de eerste versie van dit gedicht op 24 januari 2016. Dat was op een zondag. In die tijd wandelde ik vaak van Meerssen naar Maastricht. Langs talloos vele wegen. Ik zag deze kraaien op een veld langs de Oude Steeg, net voorbij het viaduct over het spoor, richting buurtschap Weert.

Ik houd het kort vandaag. Echt kort. We reden vorige week zondag over snelwegen in België. Op onze route: top. Wat zijn sommige snelwegen daar er de laatste jaren op vooruit gegaan. Hoedje af! Maar ook saai. Dus ga je ook op andere dingen letten. Ja, vooral op andere weggebruikers natuurlijk. Iets met een ongeluk en een klein hoekje. Goed, dat andere dingen was nummerborden. In België kun je tegen betaling een betekenisvolle plaat, een plaat met een boodschap, zeg maar, op je auto laten schroeven. Op enig moment werden we gepasseerd door ROMEO, een volgend door ZOETJE en vervolgens ook nog door BITCH. Dan heb je het qua zelfidentificeren en -positioneren op de schaal van liefde en haat wel zo’n beetje gehad.

Van de week vroeg ik me af of we De Ondergang Van De Familie Boslovits van Gerard Reve nog in de boekenkast hebben staan. Ik weet niet meer naar aanleiding waarvan, maar dat doet er nu ook niet toe. Het was iets op x, voorheen Twitter. We hebben in de loop van de jaren zo ontzettend veel boeken weggedaan dat ik het echt niet meer wist. Ik moet het ergens laat in de zestiger jaren gekocht hebben. Ik studeerde Nederlands en dus lag de aanschaf van een stukkie literatuur, zo nu en dan, als er geld voor was, voor de hand. Maar tussen de tweede helft van de jaren zestig van de vorige eeuw en nu liggen er zo’n vijfenvijftig waarin het boek al makkelijk in de plooien van de tijd had kunnen verdwijnen. Ik bereidde me er al op voor dat ik voor herlezen mijn heil zou moeten zoeken op een markt van tweedehands boeken. Het kwam dus goed uit dat er vandaag een boekenmarkt in Venray is dus ik hield er al rekening mee dat ik er met een doel naartoe zou kunnen gaan. Toch nog maar even kijken, voor de zekerheid, dacht ik gisteren. Vanochtend klom ik op het laddertje naar de hoogste plank en daar stond het, Werther Nieland in een uitgave van Van Oorschot uit 1969. En voorin Werther Nieland De Ondergang ……. Vanochtend gelezen. Waar gaat dit in godsnaam over, denk je na de eerste bladzijden maar langzaam beweegt het verhaal van nietszeggend naar grote impact, een reeks quasi-niks-aan-de-handscènes uit het dagelijkse leven van mensen-van-alledag met de Tweede Wereldoorlog en holocaust in de coulissen. Op de boekenmarkt loop ik tegen Tussen Chaos En Orde, Essays over het werk van Gerard Reve, samengesteld door Sjaak Hubregtse (Loeb, 1981) aan. Toeval bestaat niet. En nu ga ik lezen wat Andreas Burnier schreef over de familie Boslowits. Titel van haar essay: De Afwezigheid Van Gestorvenen (1969). En ……… reeds gelezen, want maar vier pagina’s. Wat zij erover schrijft, herkenbaar. Ik moet ergens in 1969 het verhaal over Hans, Jaanna, Hansje, Otto en waarnemer Simontje voor het eerst gelezen hebben. Wat mij vaak opvalt als ik verhalen herlees, is dat er mij ooit veel ontgaan is, dat ik veel vergeten ben of dat een verhaal toen minder indruk maakte dan nu. Ik was ooit een (literaire) slokop van verhalen met voor mij waarde voor het moment, niet voor de reflectie. Alsof er te weinig tijd was om te laten bezinken. Hoeveel tijd ik nog heb, ik weet het niet, maar als er ooit te weinig tijd was, is dat nu, natuurlijk. Maar toch: Moedig Voorwaarts!

Ik was van plan te schrijven over 1981. En dan met name over Daags na de Tour. Ik was die dag dus in Boxmeer. Met goede vriend P.. We waren in de voorgaande jaren verslaafd geraakt aan fietsen. Elke zaterdagmorgen gingen we met onze kornuiten van Fietscollectief De Vette Ketting de weg op. Nou ja, verslaafd, het beheerste dus ons leven enigszins. Verreweg de meeste tijd ging zitten in ons werk en onze jonge gezinnen. Op het moment dat het startschot viel en de renners aan hun rondjes rond de kerk begonnen, was onze verbazing nog maar net uitgewerkt. Verbazing over de aanwezigheid van Dries van Agt, CDA. Wij waren in de veronderstelling dat die in Den Haag in een hogedrukpan zat: er moest dringend een coalitie gesmeed met de PvdA. Wat deed die man hier, in Boxmeer? Het startschot uit het pistool in de hand van Dries klonk op dat moment als het genadeschot voor de besprekingen met Joop. Dat was een affront, een moedwillige vernedering, een regelrechte klap in het gezicht van de politiek die zichzelf bloedserieus nam. Van Agt plaatste zichzelf daar even obstinaat en nadrukkelijk buiten. Enfin, Ad Wijnands won, Leo van Vliet werd tweeds en Cees Priem derds. En nou is bij Khalid & Sophie Herman Finkers die Le Petit Prince in het Twents heeft vertaald. Finkers zegt dat de eigen taal, het eigen dialect ervoor zorgt dat de weg naar andere werelden meer open komt te liggen. Ik heb als leraar Nederlands ervaren dat de eigen taal en zeker het eigen dialect aan de persoon gebakken zit en dat het lastig is op het gebruik ervan in te grijpen. Om dat met succes te kunnen doen moet de gebruiker afstand kunnen nemen van het eigen taalgebruik. Dat is een niet alleen maar zakelijk proces. Dat heeft ook een emotionele component. Hetzelfde geldt voor de stem, voor zingen. Je moet heel erg graag heel goed willen kunnen zingen voordat je je het gemierenneuk van je zanglerares of zangleraar laat aanleunen. Andere werelden leren kennen is ook iets wezenlijks van jezelf los kunnen laten. Onderaan de streep grijpt een en ander in elkaar. Plus: goede vriend P. komt uit Twente.

❗️Bestaanszekerheid Bestaanstevredenheid Bestaansbestendigheid 

Levenszekerheid ❗️Levenstevredenheid Levensbestendigheid 

Levensloopzekerheid Levenslooptevredenheid ❗️Levensloopbestendigheid 

Verliefdheidszekerheid Verliefdheidstevredenheid Verliefdheidsbestendigheid

Liefdeszekerheid Liefdestevredenheid Liefdesbestendigheid

Neukzekerheid Neuktevredenheid Neukbestendigheid

Nakomelingschapszekerheid Nakomelingschapstevredenheid Nakomelingschapsbestendigheid

Huwelijkszekerheid Huwelijkstevredenheid Huwelijksbestendigheid

Toekomstzekerheid Toekomsttevredenheid Toekomstbestendigheid 

Levensduurzekerheid Levensduurtevredenheid Levensduurbestendigheid 

Levensverwachtingszekerheid Levensverwachtingstevredenheid Levensverwachtingsbestendigheid 

Doodsverachtingszekerheid Doodsverachtingstevredenheid Doodsverachtingsbestendigheid

Stervensangstzekerheid Stervensangsttevredenheid Stervensangstbestendigheid

Doodszekerheid Doodstevredenheid Doodsbestendigheid 

Stervenszekerheid Stervenstevredenheid Stervensbestendigheid

Stervensbegeleidingszekerheid Stervensbegeleidingstevredenheid Stervensbegeleidingsbestendigheid

Doodsangstbestrijdingszekerheid Doodsangstbestrijdingstevredenheid Doodsangstbestrijdingsbestendigheid

Hiernamaalszekerheid Hiernamaalstevredenheid Hiernamaalsbestendigheid

Bepaal nu voor jezelf welke van bovenstaande woorden deugdelijke, gebruiksvriendelijke, toekomstbestendige woorden zijn.

Het is een aardig meisje, zo te zien. Maar ze heeft een lelijke kerel bij zich en ze kauwt haar stuk pizza weg met open mond. Dat is een stuk minder. We zitten in een ruimte op een Franse Aire langs de autoroute waar onder andere te eten en te drinken wordt aangeboden tegen betaling van tamelijk forse sommen geld. Soms heten ze brasserie, soms snackpoint of restaurant. Het meubilair is van een kwaliteit die het noodzakelijk maakt het met enige regelmaat te verversen. Elk schuiven met een stoel over de tegelvloer veroorzaakt een geluid dat pijn doet aan de oren. Krijt over schoolbord. Het klinkt er hol en het ís er hol. Als we niet zouden zijn opgevoed met het idee dat de hel vooral vuur is, dan waren in de ogen van de Heer deze ruimtes langs de Franse snelweg zeker ook een passend concept geweest. Het is dan ook een wonder dat er toch nog zo ontzettend veel mensen zijn. Hier wint de door voortjakkeren uitgewoonde inwendige mens – omdat hij zich onontkoombaar moet voeden en laven én ook omdat hij zich moet ontlasten – het glorieus van de mens met goede smaak en de behoefte aan een leven in betrekkelijke rust. Ook wij onderwerpen ons enkele keren per jaar aan het regime van de holle ruimtes op Franse aires. We sluiten dan aan in de voortschuifelende rij voor de vitrine met broodjes die allemaal anders heten maar er wel zo goed als hetzelfde uitzien. En elk jaar gaat het schuifelen langzamer en wordt het meer en meer strompelen. Ook hier zet buiten vakantietijd de vergrijzing onvermoeibaar door. Na aanschaf van een fikse koffie en een Escargot aux raisins – zeg maar koffiebroodje – gaan we zitten aan een van de tafels. Langzaam drinken we onze koffie, eten we ons broodje. Daarna schuift enkele tafels verder het meisje aan. Dadelijk zoeken we de auto weer op voor de laatste etappe naar huis.

Nou, over Alexia ga ik het hier niet hebben. Ook niet over Prinsjesdag. Ook niet over het vieren van de democratie. Ook niet over de balkonscène. Ook niet over de Oekraïense hoed van Dilan. Ook niet over de jurk van Caroline. Ook niet over het broekpak van Maxima. Ook niet over de koetsen. Ook niet over het gefluit. Ook niet over de troonrede. Ook niet over de kwaliteit van het voorlezen. Ook niet over de leesbril. Ook niet over de stropdas van Thomas van Groningen. Ook niet over …….. Rutte als wethouder Hekking. Ik had het willen hebben over de visboer op de weekmarkt bij wie ik gisteren kabeljauw kocht maar ik heb er bij nader inzien geen soort van zin in. Ik kom net terug van zingen met ‘mijn’ koor. Daar ga ik nu even van nagenieten. Slaap lekker.